'Iesu'

Y Cymro 03/10/08

Dwi’n falch o fedru cyhoeddi mod i o’r diwedd wedi gweld yr ‘Iesu’! Yn Theatr y Lyric, Caerfyrddin digwyddodd y wyrth, a minnau wedi’n ngwasgu i mewn i’m sedd gul, anghyffyrddus! Ond, dwi’n hapus i gyhoeddi, fod y profiad yn werth yr anghyfleus dod a’r daith. Yn wahanol i batrwm diweddar ein Theatr Genedlaethol, doedd na ddim ymweliad â Llundain y tro hwn. A bod yn onest, doeddwn i ddim yn rhy hoff o’r theatr na’r gofod, a dwi’m yn siŵr os oedd y cynhyrchiad yn addas i faint y llwyfan yno.

Wedi’r heip a’r cyflwyniadau cyn y daith, roeddwn i’n wirioneddol edrych ymlaen am ei gweld. Difyr oedd gweld Aled Jones Williams yn cyfeirio yn y rhaglen at nifer o ddramâu eraill yn dilyn yr un themâu gan gynnwys ‘The Last Days of Judas Iscariot’ a fu yn yr Almeida yn ddiweddar. Soniais innau am y ddrama ‘Corpus Christi’ a welais yn yr Ŵyl yng Nghaeredin flwyddyn yn ôl, gyda’r ‘Iesu’ y tro hwnnw yn ddyn hoyw, a ‘Jiwdas’ yn gariad iddo, fel bod y brad felly’n fwy, ac yn treiddio o gariad yn hytrach na chasineb.

Y ffaith mai merch yw’r ‘Iesu’ yng nghynhyrchiad Cefin Roberts yw’r elfen fwyaf ‘dadleuol’, a heb os, roedd perfformiad gwefreiddiol Fflur Medi Owen yn gofiadwy iawn. Yn sicr, dyma godi’r trothwy ar safon perfformio yng Nghymru’r dyddiau yma, a chlod hefyd i Dafydd Dafis fel ‘Peilat’, Llion Williams fel ‘Caiaffas’ a’r newydd-ddyfodiad i lwyfan Cymraeg, Gareth ap Watkins fel ‘Jiwdas’. Clod hefyd i Cefin am gyfarwyddo’r cyfan yn llwyddiannus ar y cyfan, ac ambell i olygfa fel y daith i Jeriwsalem ar gefn y ceffyl pren, yr adlais celfydd iawn o Fae Guantanamo yn y treisio a’r ddau-fyd yn y diweddglo yn gweithio’n dda.

Un o’r ychydig wendidau imi’n bersonol oedd Set Guto Humphreys oedd braidd yn ddiddychymyg a llonydd. Siawns nad oedd modd cyfuno’r ddwy ran - yr anialwch a’r ariannol yn fwy celfydd, ac osgoi’r arfer felltith o ddisgwyl i actorion gludo’r dodrefn yn ôl a mlaen i’r llwyfan. Un o gryfderau Aled Jones Williams imi yw ei weledigaeth a’i synnwyr theatrig, sy’n amlwg yn cael ei anwybyddu dro ar ôl tro yng Nghymru. Dwi’n cofio gweld ‘Pêl Goch’ o’i waith ar lwyfan Theatr Gwynedd sawl blwyddyn yn ôl, a’r gofyn yn y sgript am i bethau penodol fel ‘wellingtons’ a ‘phêl goch’ i ddisgyn o’r awyr, fel bod y cymeriadau yn dod ar eu traws a’u trafod. Theatrig iawn. Ond dod o hyd i’r pethau ymysg y Set oedd cyfarwyddyd y cynllunydd a’r cyfarwyddwr, a chollwyd rhan bwysig o neges y ddrama yn hynny o beth. Unwaith eto, o ddarllen sgript Aled, yn yr olygfa gyntaf o ‘Iesu’, ar ôl y prolog, yr hyn a fwriadwyd oedd…’dau ddyn yn gwthio hen gar, yna’n gadael. Mae cist y car yn agor a Iesu’n rowlio allan…’ delwedd hyfryd a thrawiadol iawn. Bechod inni ei golli.

Fentrai awgrymu fod y Theatr Genedlaethol wedi dod i’w oed efo’r cynhyrchiad yma? Gobeithio’n wir. Prawf pellach o’r angen am ddewis y cast a’r criw yn llawer mwy gofalus. Diolch am ‘oleuo Ace McCarron sy’n dysteb i’w lwyddiannau y tu hwnt i Gymru. Ymlaen yn awr efo’r weledigaeth ffres, gyfoes, mentrus ac arbrofol os gwelwch yn dda. Dwi’n edrych ymlaen yn barod am y tymor newydd… a’r aelodau newydd i’r Bwrdd…?!

Bydd yr ‘Iesu’ yng Nghlwyd Theatr Cymru rhwng yr 2il a’r 4ydd ac yn gorffen ei thaith yn Aberystwyth ar y 10fed a’r 11eg o Hydref. Ewch i’w gweld!