'The Sound of Music'

Y Cymro - 24/11/06

‘Ar ddiwedd y sioe, oeddech chi’n falch o fod yn Gymro?’, holodd Nia Roberts ar raglen ‘Hywel a Nia’, bore dydd Gwener ddiwethaf. Oeddwn, mi oeddwn i’n falch, wrth adael Theatr y Palladium yn Llundain, wedi gweld yr ail-berfformiad swyddogol o’r sioe ddiweddara i agor yn y West End, ‘The Sound of Music’. Yn falch iawn, a hynny am fod Connie Fisher o Sir Benfro yn serennu fel prif gymeriad y sioe - ‘Maria von Trapp’.

Roedd hi’n fraint hefyd cael eistedd yn y Palladium - a chof da am y sioeau teledu enwog ar y Suliau a gafodd eu recordio yno flynyddoedd ynghynt efo sêr fel Bruce Forsyth a Jimmy Tarbuck. Dyma’r ail-dro imi fod yno, gan imi gael gwefr debyg o weld ‘Chitty Chitty Bang Bang’ rai blynyddoedd yn ôl. Er nad oedd gofyn i Connie hedfan dros y gynulleidfa, fel y car enwog yn y sioe honno, roedd disgwyl iddi ddringo’r mynydd uchel sy’n rhan allweddol o set effeithiol Robert Jones, ac sy’n pwyso 8 tunnell gyda llaw! Priodol iawn felly, ar gychwyn y sioe, ydi gweld Connie mewn pwll o olau ar ben y mynydd, yn barod i swyno’r gynulleidfa wrth ddatgan ‘bod y bryniau i gyd yn fyw efo sain cerddoriaeth’…

Ac mae’r bryniau hynny wedi bod yn canu’r gerddoriaeth ers bron i hanner cant o flynyddoedd, byth ers i Richard Rodgers ac Oscar Hammerstein dderbyn gwahoddiad i gyd-weithio efo Howard Lindsay, Russel Crouse a’r actores Mary Martin, ar ddrama lwyfan ar hanes bywyd Maria von Trapp, a’i theulu o gantorion ifanc. Gwireddu breuddwyd wnaeth Andrew Lloyd Webber a David Ian wedyn, wrth dderbyn caniatâd i lwyfannu cynhyrchiad newydd o’r sioe eleni, a hynny gyda chymorth y gyfres deledu ‘How do you solve a problem like Maria’ i ddewis y brif gantores. Wedi wythnosau lawer o ddadlau a phleidleisio, a sawl beirniad theatr yn bytheirio at y fath beth! - fe gafodd y broblem ei ddatrys, ac fe gawsom seren newydd ym mhresenoldeb Connie.

Nid tasg hawdd oedd camu i esgidiau Julie Andrews, sydd wedi bod yn enwog fel ‘Maria’ byth ers i fersiwn ffilm o’r ddrama gerdd gael ei wneud ym 1965, ond mae Connie yn llwyddo. Drwy aeddfedrwydd ei hactio naïf, a’r hyder lleisiol sy’n sicr o darddu o’i phrofiad eisteddfodol yng Nghymru, dyma berfformwraig sydd yr un mor gartrefol ar lwyfan neu ar fynydd! Clod hefyd i’r gantores opera Leslie Garrett sy’n portreadu’r ‘Mother Abbess’ yn y Lleiandy, sydd â llais digon uchel i chwythu pob owns o lwch o gorneli’r theatr! Sêr eraill y sioe yw’r saith o blant - sy’n portreadu teulu y Von Trapp; pob un yn hyderus wrth ganu’r caneuon sydd mor ganiadwy i bawb fel ‘Do-Re-Mi’, ‘Edelweiss’ a ‘Goodbye’. Yr unig wendid oedd y tad - Capden Georg von Trapp, sy’n cael ei bortreadu gan Alexander Hanson, yn dilyn ymadawiad Simon Shepherd wedi dau berfformiad yn y cyfnod rhagweld. Yn bersonol, tydi perfformiad Alexander Hanson ‘ddim yn gweithio’ chwaith, ac mae dirfawr angen actor llawer mwy profiadol, golygus ac enwog er mwyn tegwch i Connie, ac i gadw’r safon. Ac o sôn am safon, canmoliaeth fawr i’r corws neu’r ensemble sy’n cynnwys y gantores o Gymru, Elen Môn Wayne. Achos arall o falchder yn y sioe arbennig hon, a ffaith arall i’m hatgoffa, pam y bues i ar fy nhraed am gyhyd yn cymeradwyo’r cast, ar ddiwedd y sioe.

Balchder ddwedoch chi…? Bravo ddweda’ i! Am fwy o fanylion, neu i weld a chlywed clipiau o’r sioe, ymwelwch â www.soundofmusiclondon.com

Edrych mlaen...

Y Cymro - 17/11/06

Wythnos i gael fy ngwynt ataf oedd yr wythnos ddiwethaf, a thrwy hynny rhoi’r cyfle imi gadw llygad ar y cynhyrchiadau sy’n parhau i deithio dros y misoedd nesaf, yn ogystal ag ambell i gynhyrchiad newydd sydd ar fin agor.

Un cynhyrchiad dwi heb gael y cyfle i’w weld hyd yma ydi cynhyrchiad Llwyfan Gogledd Cymru o ddrama Ifor ap Glyn a Darach Ó Scolaí o’r enw ‘Branwen’. Cariad ar draws môr yr Iwerddon ydi disgrifiad y cwmni o’r ddrama dairieithog hon, gyda Ffion Dafis, Dafydd Dafis, Stephen D’Arcy a Bridin Nic Dhonncha yn y cast. Wedi perfformiadau yng Nghaerdydd yr wythnos diwethaf, bydd y cwmni yn ymweld â Theatr Elli, Llanelli ar y 18fed o Dachwedd, ac yna Neuadd Dwyfor, Pwllheli ar yr 22ain gan orffen eu taith yn Theatr Ardudwy, Harlech ar y 24ain.

Ac o sôn am ddrama sydd ar fin gorffen ei thaith, at ddrama sy’n cychwyn crwydro Cymru'r wythnos hon. Comedi newydd gan Valmai Jones ydi ‘Actus Reus’ sy’n cael ei lwyfannu gan Theatr Bara Caws. ‘Murder Mystery’ ydi’r ddrama wedi’i gosod mewn gwesty anial, gyda chriw o actorion yn ymweld â’r gwesty a chael eu dal o fewn dirgelwch llofruddiaeth go iawn. Mae’r cast yn cynnwys Sue Roderick, Eilir Jones, Maldwyn John, Dyfan Roberts, Jonathan Nefydd a’r awdures ei hun, Valmai Jones. Bydd y ddrama’n agor yn Neuadd Goffa Amlwch ar Nos Fawrth, 21ain o Dachwedd cyn mynd draw am Langefni ar yr 22ain, Blaenau Ffestiniog ar y 23ain a Theatr Gwynedd, Bangor ar y 24ain a’r 25ain. Bydd y cwmni ar daith tan yr 16eg o Ragfyr.

Mae’r bwrlwm o ddramâu yn parhau yn Theatr Clwyd gyda chynhyrchiad Terry Hands o’r ddrama ‘Memory’ gan y dramodydd o Gymru, Jonathan Lichtenstein. Ymysg y Cymry yn y cast mae Ifan Huw Dafydd a Lee Haven-Jones. Mae’r cynhyrchiad i’w weld yno tan y 25ain o Dachwedd.

Ac o sôn am Terry Hands, un cynhyrchiad roddodd wir wefr imi oedd ei gynhyrchiad ef o ddrama Peter Schaffer, ‘Equus’ nôl ym 1997. Roeddwn i wrth fy modd o glywed bod yna gynhyrchiad newydd o’r ddrama bwerus hon yn mynd i agor yn y West End fis Mawrth nesaf. Ymysg y cast fydd seren ffilmiau Harry Potter - Daniel Radcliffe a Richard Griffiths, o dan gyfarwyddyd Thea Sharrock ac wedi’i gynhyrchu gan David Pugh a Dafydd Rogers.

Parhau i agor hefyd mae’r dramâu cerdd newydd yn Llundain, a phleser mawr fydd cael bod ymysg y cyntaf i weld ‘The Sound of Music’ fydd yn agor yn swyddogol yr wythnos yma yn Theatr y London Palladium. Er bod y sioe wedi colli dau o’u prif actorion, a hynny cyn iddi agor hyd yn oed, mae’n argoeli i fod yn sioe lwyddiannus gyda’r Gymraes Connie Fisher yn swyno’r beirniaid efo’i hyder a’i dawn gerddorol.

Sioe arall sydd newydd agor ydi fersiwn lwyfan o’r ffilm enwog o’r 80au ‘Dirty Dancing’ . Mae’r sioe, sy’n cynnwys yr holl hits cerddorol o’r ffilm i’w gweld yn Theatr Aldwych ar hyn o bryd.
I ffans o waith JRR Tolkien, bydd y fersiwn lwyfan o ‘Lord of the Rings’ yn agor yn Theatr Frenhinol Drury Lane ar y 9fed o Fai 2007.

Siom fawr oedd clywed yr wythnos hon bod y cynhyrchiad ‘Bent’ gydag Alan Cumming i gau ar y 9fed o Ragfyr, a hynny pum wythnos yn gynnar. Os am wefr gofiadwy, mynnwch eich tocynnau yn awr.

Ac i gloi, rhaid sôn am y sioe ddiweddara i swyno’r West End sef cynhyrchiad newydd Trevor Nunn o Glasur Gershwin, ‘Porgy a Bess’. Wedi costio tair miliwn o bunnau, gyda chast o 40 a cherddorfa o 20, mae Nunn wedi gwneud gwyrthiau i droi’r opera bedair awr yma yn sioe gerddorol dwy-awr-a-hanner. Mae’r sioe i’w gweld ar hyn o bryd yn Theatr y Savoy.

'Jones Jones Jones' a 'Sioe'r Mudiad Ffermwyr Ifanc'

Y Cymro - 10/11/06

Wel am wythnos! Byw oddi cartref yng Nghaerdydd yn paratoi i recordio’r sioe lwyfan JONES JONES JONES yng Nghanolfan y Mileniwm, Caerdydd. Dyma sioe a berfformiwyd fel rhan o’r ymgais i dorri Record Guinness y Byd am y casgliad mwya o bobl efo’r un cyfenw, ac fe lwyddasom i wneud hynny gan yn sicr ddyblu a bron threblu’r record bresennol efo 1,224 o Jonesiaid o dan yr unto!

Ar y llwyfan, cafwyd sioe liwgar a theatrig gyda rhai o’n Jonesaid mwyaf cyfarwydd a thalentog gyda Gethin a Gwenllian Jones ynghyd ag Aled Haydn Jones yn cyd-gyflwyno. Uchafbwyntiau’r noson i mi’n bersonol oedd datganiad pwerus John Owen Jones o’r Weddi yn y sioe Les Miserables; Gwyn Hughes Jones a’r gân ‘Nessun Dorma’; dehongliad dramatig o’r gân ‘Dim Gair’ gan Elin Fflur a’i dawnswyr a pherfformiad egniol teulu’r Jonesiaid o Gwmderi (Siw Huws, Arwyn Davies a Shelley Rees) yn canu cyfieithiadau o ddwy gân cwbl briodol - ‘Dyma hi Miss Jones’ (Have you met Miss Jones) a ‘Fi a Musus Jones’ (Me and Mrs Jones). Tammy Jones a Heather Jones wedyn yn swyno’r gynulleidfa efo’i lleisiau melfedaidd, a Mei Jones, John Pierce Jones a Betsan Powys yn cyflwyno rhifyn arbennig o Mastermind Cymru efo Wali (gyda chymorth Mr Picton) yn ceisio ateb cwestiynnau wedi’i selio yn gyfan gwbl y Jonesiaid! Dyma berl o sgript fer gan Mei Jones, wedi’i hadeiladu’n gelfydd a chlyfar, sy’n brawf sicr o dalent Mei fel brenin comedi Cymru. Talent arall gafodd ei brofi ar y noson oedd gallu cerddorol a barddol Caryl Parry Jones wrth iddi gyfansoddi a pherfformio’r gân ‘Mae ‘na Jones bum munud lawr y lôn fy ffrind’ gan wahodd holl Jonesiaid eraill y sioe i’r llwyfan ar gyfer y canlyniad. I gloi’r sioe cafwyd dwy gân gan un o’r Jonesiaid mwya dadleuol a thrawiadol a welais i erioed! Yr anfarwol Grace Jones efo’i sioe lwyfan theatrig a’i dehongliad dadleuol o’r gân ‘Pull up to the bumper’! Doedd perfformiad Grace heb blesio pawb, a sawl un yn teimlo nad oedd hi’n perthyn i’r un sioe â’r gweddill. Digon teg, ond ar ddiwedd y dydd, roedd hi’n ‘Jones’, ac yn haeddu’i lle, ac yn brawf pellach o allu ac amrywiaeth y llwyth rhyfeddol a thalentog yma! Bydd y sioe i’w weld ar S4C ar Dachwedd y 26ain.

Wedi hel y Jonesiaid am adre, daeth y Ffermwyr Ifanc i hawlio’r llwyfan ar gyfer eu Gala arbennig i ddathlu Pen-blwydd y Mudiad yn 70 oed. Dyma sioe oedd wedi’i chreu yn gyfangwbl gan y Mudiad gyda chymorth Stifyn Parri i uno’r cwbl ynghyd. Roedd yma ‘olygfeydd cofiadwy eto o fewn y sioe, ond doedd y cwbl ddim yn llifo cystal fel sioe lwyfan. Un gwendid mawr oedd y ffaith bod rhannau helaeth o’r sioe yn digwydd o flaen prif len du'r theatr oedd yn torri ar rediad y sioe. Gyda set mor effeithiol wedi chreu gan Eryl Ellis, dylid bod wedi defnyddio llawer mwy o’r set, er mwyn creu mwy o sioe lwyfan. Mae recordio sioe theatr ar gyfer y teledu wastad yn broblem; rhaid un ai llwyfannu’r sioe fel sioe theatr gan osod y camerâu oddi ar y llwyfan, neu sefydlu’r ffaith mai sioe deledu sy’n cael ei chreu wedi’i gosod ar lwyfan. Efo’r gynulleidfa wedi talu £25 am docyn i weld y SIOE THEATR hon, allwn i’m credu pan welais i ddyn camera yn llythrennol ddawnsio o gwmpas tair telynores ar y llwyfan. Roedd y gynulleidfa o’m cwmpas yn chwerthin, heb wybod yn iawn os oedd y dyn camera yn rhan o’r ‘act’ ai peidio. Cwbl anfaddeuol.

Rhaid canmol yr amrywiaeth o fewn y sioe yma; o’r tractors i’r cneifio, o’r lleisiau unigol gwych i’r côr undebol, y cyfan eto yn brawf o dalent y Mudiad pwysig a gweithgar hwn. Bydd y sioe hon i’w weld ar S4C dros gyfnod y Nadolig eleni.

'Bent'

Y Cymro 3/11/06

Mi ddywedais i rai wythnosau yn ôl, bod ambell i sioe y cofiwch amdani am byth. Wel, mae hynny yn berffaith wir am y cynhyrchiad sy’n cael fy sylw'r wythnos hon.

Ynghanol y môr o ddramâu cerdd newydd sy’n agor yn fisol yn Llundain y dyddiau yma, mae ambell berl o ddrama ddadleuol, glasurol neu wreiddiol hefyd i’w canfod. Mae’n hen ddadl ymysg caredigion y theatr ynglŷn â’u barn bod gormod o ddramâu cerdd yn boddi theatrau Llundain, ac yn peri i gynyrchiadau o ddramâu newydd gael eu cadw draw. Dwi’n hanner cytuno â’r farn honno, ond dwi hefyd yn cydnabod gwerth drama gerdd dda sy’n denu sylw cynulleidfa llawer mwy eang, ac yn tanio diddordeb a dychymyg pobol o bob oed ym myd y theatr.

Mae’r ddrama ‘Bent’ gan Martin Sherman, sydd i’w weld ar hyn o bryd yn Stiwdio Trafalgar, wedi’i osod ym Merlin yn ystod yr Ail Ryfel Byd. Mae’n adrodd stori ddirdynnol am gwpl hoyw - Max (Alan Cumming) a Rudy (Kevin Trainor) sy’n cael eu gorfodi o’u cartref a’u bywyd bohemaidd i uffern y gwersylloedd carchar. Wrth gael eu cludo ar y trên i Wersyll Dachau, ger Munich, mae Rudy yn cael ei arteithio o fewn clywed Max, ac wrth i’w gorff llesg a gwaedlyd gael ei lusgo yn ôl i’r cerbyd, mae Max yn cael ei orfodi i roi diwedd ar fywyd ei gariad drwy ei labyddio â phastwn y milwyr. Dyma un o’r golygfeydd mwyaf erchyll a dirdynnol imi’i weld ar lwyfan erioed.

Wedi cyrraedd yr uffern yn Dachau, mae Max yn cael ei orfodi i brofi ei rywioldeb - i wadu ei fod yn hoyw, er mwyn achub ei fywyd ei hun. Mae’r dull a orfodwyd arno i wneud hyn yn rhy erchyll i’w esbonio ar dudalennau’r Cymro, ond sy’n wybyddus i haneswyr sydd wedi astudio’r cyfnod. Roedd gweld Alan Cumming yn ail-fyw’r cyfan yn brawf o’i fawredd fel actor; dyma berfformiad bythgofiadwy o deimladwy gan feistr ar ei grefft. Wedi ‘ennill’ ei seren felen, yn hytrach na’r triongl pinc, daw Max wyneb yn wyneb â gŵr golygus arall - Horst (Chris New) a thrwy’r Ail Act, mae perthynas yn datblygu rhwng y ddau wrth gludo pentwr o gerrig o un ochor i’r llwyfan i’r llall. Wrth lafurio ymhob tywydd, mae’r berthynas yn cryfhau, ond heb i’r un o’r ddau gyffwrdd ei gilydd o gwbl. Dyma Act sy’n brydferth o bwerus, ac yn brawf eto o allu Cumming a’i gyd actor Chris New.

Mae cynhyrchiad Daniel Kramer yn werth ei weld, a byddai’n ddoeth i unrhyw gyfarwyddwr neu actor i fynd i weld pa mor effeithiol y gall goleuo gofalus a theimladwy fod, heb sôn am sain ysgytwol a thrawiadol a set syml ond cwbl addas a theatrig.

Allwch chi’m mwynhau sioe o’r math yma; nid dyna’r bwriad, ond mi fedrwn ei werthfawrogi fel darn o theatr ddramatig a chofiadwy. Yn sicr, mae’n gwneud ichi feddwl am yr holl ddioddefaint fu yn y cyfnod hwn, a pha mor werthfawr ydi ein rhyddid.

Gwnaf, fe gofiaf am ‘Bent’ am amser hir sy’n brawf o’i lwyddiant. Prawf hefyd bod yn rhaid mynd i Lundain er mwyn gweld cynhyrchiad sy’n trin y gynulleidfa fel oedolion aeddfed ac nid bodau dwl.

Mae ‘Bent’ i’w weld yn Stiwdio Trafalgar tan Ionawr 13eg.