‘Brontë’

Y Cymro 13/5/11

Dwy ddrama gyfnod fenywaidd, gwbl wahanol yr wythnos hon, wrth imi ymweld â theatrau’r Trycyle a’r Arts yma yn y ddinas fawr. Mae’n gyfnod llewyrchus unwaith eto, a job dal i fyny efo’r llwyth o gynnyrch newydd sy’n britho theatrau’r ddinas.

Does gen i ddim cywilydd cyfaddef mai gwael iawn fues i mewn gwersi Saesneg yn Ysgol Dyffryn Conwy, a does ryfedd felly mod i wastad yn drysu rhwng y Jane Eyre a Jane Austin! Roeddwn i’n fwy na hapus o fedru dal cynhyrchiad diweddara’r pwerdy dramatig Shared Experience o dan law'r dewin Nancy Meckler. ‘Brontë’ oedd teitl y cynhyrchiad, wedi’i gyfansoddi neu ei gasglu ynghyd gan y dramodydd Polly Teale.

Fel awgryma’r teitl, hanes teulu’r Brontë’s a gafwyd yn y ddwy awr a chwarter cwbl hudolus hwn. Mae’r cyfan yn cychwyn yn y presennol, wrth i’r tair actores ar y llwyfan bori a thrafod y llwyth o nofelau, cyfrolau a llythyrau sef gwaddol euraidd y teulu unigryw yma. Mewn modd cwbl gorfforol, hudolus a theatrig, sydd mor nodweddiadol o waith y cwmni, fe drawsnewidiodd yr actorion i bortreadu’r tair chwaer, ‘Charlotte’ (Kristin Atherton), ‘Emily’ (Elizabeth Crarer) ac ‘Anne’ (Flora Nicholson) heb sôn am ddafad ddu'r teulu, a phoen parhaol eu bywydau byr, eu brawd ‘Branwell’ (Mark Edel-Hunt)

Gogoniant y cyfan oedd y modd y plethwyd prif weithiau’r tair, i’w storiâu personol a theuluol; Emily yn gaeth yn y tŷ wrth greu ‘Wuthering Heights’, Charlotte yn cwffio’i hemosiynau drwy greu ‘Jane Eyre’ (o dan y llys enw Currer Bell) ar ieuengaf, ac efallai'r mwyaf trasig o’r tair Anne, a’i nofel ‘The Tenant of Wildfell Hall ’. Drwy gyfres o olygfeydd hynod o bwerus oedd yn llawn emosiwn ac angerdd, fel gyfleuwyd yr angst a’r wefr o roi genedigaeth i gymeriadau o gig a gwaed ac o fedru agor y drws ar deimladau a meddyliau na fyddent byth wedi meiddio meddwl amdanynt heb sôn am y cyffro o’u profi.

Dyma gynhyrchiad fyddai’n ei gofio am amser maith, nid yn unig am yr ochor addysgiadol ond am y taclusrwydd artistig, a pherfformiadau tanbaid y teulu cyfan.

Mae ‘Brontë’ ar daith ar hyn o bryd tan y 4ydd o Fehefin. Mwy o fanylion drwy ymweld â www.sharedexperience.org.uk