'The Burial at Thebes'

Y Cymro – 5/10/07

Dwi am aros yn y Barbican yr wythnos hon, ac yn wir am aros efo fy atgofion o ddyddiau’r ysgol, ar gyfer yr ail gynhyrchiad welis i yno’n ddiweddar. Cynhyrchiad y Nottingham Playhouse o’r ddrama ‘The Burial at Thebes’ oedd dan sylw, sef cyfieithiad Seamus Heaney o ddrama enwog Sophocles, ‘Antigone’. Fel y cannoedd o fyfyrwyr eraill dros y blynyddoedd, fe gefais i wefr o astudio’r ddrama yma, sy’n adrodd hanes peryglon unbennaeth a diffyg democratiaeth.

Wedi brwydr fawr ar gyrion dinas Thebes, ble mae dau o frodyr ‘Antigone’ (Abby Ford) wedi lladd ei gilydd, mae’r brenin ‘Creon’(Paul Bentall) sy’n ewythr iddynt, yn cyhoeddi proclamasiwn i wrthod claddu un o’r brodyr. Mae hyn yn peri cryn boendod i ‘Antigone’ sy’n penderfynu dilyn ei chalon, yn hytrach na deddf gwlad, ac yn claddu corff ei brawd. Pan ddaw ‘Creon’ i wybod am ei gweithred, mae’n ei dedfrydu i farwolaeth am feiddio mynd yn ei erbyn, ac yn ei chloi’n fyw mewn ogof yn y creigiau. Mae ‘Haemon’ (Sam Swainsbury) sy’n fab i ‘Creon’, mewn cariad gydag ‘Antigone’, ac wedi erfyn am i’w dad drugarhau wrthi, mae’n ymuno a’i ddarpar briod yn yr ogof. Ond, fel rhybuddiodd y duwiau, toes na’m dianc rhag ffawd, ac mae ‘Creon’ yn derbyn ei gosb ar ddiwedd y ddrama, drwy fod, nid yn unig â gwaed ‘Antigone’ ar ei ddwylo, ond hefyd ei fab a’i wraig ‘Eurydice’ (Joan Moon).

Er bod hi’n ffaswin erbyn hyn i ail-osod y trasiedïau Groegaidd o fewn cyd-destun cyfoes, dwi’n falch o ddweud bod y cwmni yma wedi glynu at y cyfnod, ac roedd cynllun a lliwiau’r gwisgoedd, yn ogystal â moelni’r set yn apelio’n fawr. Clod hefyd i gyfarwyddo Lucy Pitman-Wallace, a lwyddodd i greu darluniau hyfryd ar y llwyfan gyda’r deg actor, wrth wneud iddynt bortreadu trigolion y ddinas a’r corws, yn ogystal â’u cymeriadau unigol.

Yma eto, fel yn y cynhyrchiad o’r ‘Bacchae’ welais i yng Nghaeredin, ac yn wir fel roedd yr arfer yng nghyfnod y Groegiaid, fe ganwyd geiriau’r corws bob tro, a hynny i gyfeiliant offerynnau syml fel y soddgrwth, ffliwt a gitâr, gyda’r actorion yn cyfeilio i’w hunan. Yn anffodus, doedd safon y cyfansoddi ddim cystal, ac roedd undonedd yr alawon yn difetha’r ystyr mewn ambell i fan.

Roedd safon yr actio yn foddhaol iawn ar y cyfan, gyda chanmoliaeth fawr i Paul Bentall fel ‘Creon’. Wedi dechreuad digon simsan a gwan rhwng y ddwy chwaer ‘Antigone’ ac ‘Ismene’ (Sian Clifford) yng ngolygfa agoriadol y ddrama, fe wellodd y ddwy yn arw wrth i’r ddrama barhau, ac roedd yr olygfa wrth i ‘Antigone’ fynd i’w hangau yn effeithiol iawn.

Mae’r cynhyrchiad i’w weld ar hyn o bryd yn y Playhouse, Rhydychen tan Hydref 13eg.