'365'

Y Cymro – 19/09/08

Theatr Genedlaethol Yr Alban sy’n cael y sylw'r wythnos hon, a’u cynhyrchiad diweddara y soniais amdano rai wythnosau yn ôl sef ‘365’ wedi’i gyfansoddi gan David Harrower ac wedi’i gyfarwyddo gan gyfarwyddwr artistig y cwmni, Vicky Featherstone.

Plant a phobol ifanc mewn gofal yw testun y gwaith, sy’n asesu’r gofal a’r gefnogaeth sydd ar gael i’r bobol ifanc wrth iddynt wynebu’r byd wedi camu allan o’r gofal swyddogol. Mae’r cynhyrchiad yn dyfynnu’n helaeth o’r deunydd llenyddol sydd wedi’i greu gan y Cyrff sy’n gyfrifol am asesu’r cynlluniau gan rannu cyngor ar amrywiol dasgau o ferwi dŵr i newid plwg. Cyngor sy’n ymddangos yn synnwyr cyffredin ar adegau ac eto’n sarhad ar ddealltwriaeth y bobol ifanc.

14 o bobol ifanc sydd hefyd yn y Cast, a’r rhes hir ohonynt yn cael eu cyflwyno’n gelfydd ac yn drawiadol iawn ar gychwyn y cynhyrchiad, yn sefyll o flaen nifer o lampau llachar. Daw bob un yn ei dro i rannu eu hanes, trwy nifer o sgyrsiau gyda’r gweithwyr cymdeithasol ac aelodau o’u teuluoedd. Cawn ein tywys i’w cartrefi newydd, wedi’u cynllunio’n ofalus gan Georgina McGuinness fel bod pob cartref yn wahanol, ac eto’n debyg. Drwy ddefnydd theatrig o ddrysau amrywiol, fe greiir cyfleodd am sgyrsiau sy’n awgrymu’r rhesymeg pam eu bônt mewn gofal i gychwyn.

Trawiadol hefyd oedd y defnydd o ddesgiau yn yr ystafell gyfweld. Wrth i’r sgwrs ddyfnhau, cludwyd desg ar ôl desg i’r llwyfan, i bellhau’r gweithiwr cymdeithasol oddi wrth yr unigolyn, gan greu hyd y llwyfan o bellter erbyn diwedd y sgwrs. Roedd hyn yn dweud cyfrolau. Plethwyd i mewn i’r olygfa ddawns oedd yn defnyddio’r desgiau fel llwyfan, ac yn ychwanegu lefel pellach i’r cyfan. Dyma arddull gyson yng ngwaith y cwmni yn ddiweddar, sef i gyfuno elfennau o ddawns rhwng y ddrama eiriol, sy’n ehangu ar y neges a’r ddelwedd dan sylw. Digwyddodd hynny llwyddiannus yng nghynhyrchiad olaf y cwmni sef ‘Blackwatch’ ac eto’n llwyddiannus yma.

Does na’m dwywaith fod y cyfanwaith wedi elwa o dreulio amser yn gweithio ac yn trafod y syniad yn yr ystafell ymarfer, a chyd weithio llwyddiannus rhwng yr awdur, y gyfarwyddwraig a’r coreograffydd Steven Hoggett. Roedd y ffresni a’r elfen arbrofol yng nghynllun set a gwisgoedd Georgina McGuinness hefyd yn hyfryd ei weld, yn enwedig wrth i’r adeilad ar y diwedd, oedd yn cyfleu’r cartref, godi ar un ochor, gan orfodi’r actorion i gamu’n neu syrthio’n ôl. Eto’n adrodd llawer mwy na’r geiriau.

Ond diwedd y ddrama sy’n rhoi’r glec fwyaf, a honno’n glec emosiynol a dirdynnol wrth i ddrws y ‘cartref’ gael ei agor yn gyson, a fflyd o bobol ifanc o bob lliw a llun gamu i mewn. Erbyn diwedd y ddrama, roedd y llwyfan yn orlawn o bobl ifanc, oedd yn taro’r neges i’r dim. Cwbl, cwbl effeithiol, a chlo teilwng i gynhyrchiad cofiadwy arall gan yr Albanwyr.

Mae ‘365’ i’w weld yn Theatr y Lyric yn Hammersmith, Llundain tan Medi 29ain. Mwy o fanylion ar www.nationaltheatrescotland.com